بچه سوله چیست و در صنعت چه کاربردی دارد؟
در نگاه اول، شما هم ممکن است مانند عده ای، بچه سوله را با سوله دوقلو اشتباه بگیرید، لذا لازم است تا کمی بیشتر با مشخصات این نوع سوله پرکاربرد آشنا گردید. این نوع سوله که چسبیده به سوله مادر طراحی و ساخته می شود، غالبا به عنوان فضایی مکمل برای کسب و کار های صنعتی و تولیدی مورد استفاده قرار می گیرد. با وجود اینکه این نوع سازه ، فرعی و کوچک قلمداد می شود و ممکن است در چشم عده ای کم ارزش و ناکارآمد جلوه کند، کاربرد های ارزشمند و گسترده ای که بچه سوله می تواند در اختیار کارخانجات و سالن های تولید قرار دهد ، به حدی زیاد است که نمی توان نقش آن را به طور کلی منکر شد. در این مطلب سعی شده است تا علاوه بر معرفی این نوع سوله شما را با مشخصات و مزایای استفاده از آن بیشتر آشنا سازیم.
بچه سوله چیست و چه تفاوتی با سوله دارد؟
قبل از هر چیز لازم است ابتدا به معرفی سوله بپردازیم. سوله در واقع سازه ای فلزی با سقف سوله ی شیبدار است که پس از انجام محاسبات فنی خاصی، طراحی و ساخته می شود.
از سوله ها عموما در کارخانه‌ها، اسکلت ساختمان، انبارها، مرغداری‌ها، آشیانه‌های هواپیما، تعمیرگاه‌ها، فروشگاه‌ها و سالن‌های ورزشی که نیازمند قاب‌هایی با دهانه بزرگ هستند، استفاده می‌شود. به دلیل بزرگ بودن ابعاد تیرها و ستون‌ها مورد استفاده، برای راه اندازی این نوع سازه ها نمی توان از پروفیل های عرضه شده در بازار استفاده کرد و باید از “تیر ورق” در پروفیل‌های سوله استفاده کرد.
همانطور که می دانید، در حال حاضر سوله بیشترین کاربرد را در سراسر جهان دارد، به طوری که در بیش از 90 درصد انبارها، ورزشگاه ها، صنایع، سالن های تولید دام و طیور و … بکار برده می شود. این نوع ساختمان فولادی پیش ساخته را معمولا بر اساس ابعاد دهانه، ارتفاع، طول و میزان تحمل بار برف و باد منطقه مورد نظر، به اشکال گوناگونی طراحی می کنند.
در ادامه پس از احداث سوله ها، در صورتی که ارباب رجوع مایل به تفکیک فضای تولید با فضای غیر مرتبط با آن( مثلا انبار، آزمایشگاه، بخش اداری،پارکینگ خودروی پرسنل و …) باشد، پای بچه سوله به میان خواهد آمد. همانطور که در تصویر می بینید، این سازه های جانبی در مجاورت سازه سوله اصلی بوده و با همان متریال سازه اصلی در ابعادی کوچکتر ساخته می شود.
به طور کلی سوله های فرزند را از لحاظ مکانیزم ساخت، به چهار دسته ی :
- تک شیب یک طرفه
- تک شیب دو طرفه
- دو شیب یک طرفه
- دو شیب دو طرفه
تقسیم بندی می کنند.
مشخصات و ویژگی های کاربردی بچه سوله
از جمله خصوصیات و نکاتی که در طراحی و ساخت سازه lean-to وجود دارد عبارتند از:
- آنها را می توان هم در حین اجرای پروژه و هم بعد از اتمام پروژه به سازه مورد نظر اضافه کرد .
- داشتن یک دیوار اشتراکی با سوله اصلی و جدا نبودن از آن، از جمله ویژگی های مهم در ساخت سوله فرزند می باشد.
- کوچکتر از سوله اصلی است و ابعاد آن، نهایتاً 60 درصد ابعاد سوله اصلی می باشد.
- می توان آنها را هم در یک طرف و هم در دو طرف سازه اصلی ایجاد کرد .
- این امکان وجود دارد که در ابتدا برای آن کاربری خاصی در نظر گرفته نشده باشد، اما در عمده کسب و کارها و به موازات گسترش تولیدات، به سرعت مورد بهره برداری قرار خواهد گرفت.
- تقریباً هر زمان که کارفرما اعلام نیاز کند، می‌توان نسبت به ساخت سوله و بهره‌برداری سوله فرزند اقدام نمود، بنابراین شما می توانید ساخت بچه سوله را به زمانی در آینده موکول کنید.
- بچه سوله می تواند صرفاً شامل یک سقف شیبدار جانبی باشد که برای اهداف خاصی نظیر سایه‌بان و … از آن استفاده می‌گردد. در نتیجه لازم نیست که حتما یک مدل کوچک‌شده از سوله اصلی را ساخته باشیم.
- بودن یا نبودن بچه سوله در سفارش ساخت سوله که در کنار دیگر موارد نظیر ابعاد و متراژ سوله، نوع و کیفیت متریال بکار برده شده در ساخت سوله و نوسانات قیمت مصالح از جمله فاکتورهای مهم تاثیر گذار بر قیمت نهایی سوله می باشد.
- دهانه سازه جانبی که با توجه به دهانه سوله اصلی تعیین می‌شود، معمولا نباید از محدوده مشخصی، بیشتر شود. به طور کلی، محدوده ای که بیشتر در ساخت این سوله‌های کوچک مرسوم است، 10 الی 15 متر می‌باشد که توسط بیشتر سازندگان هم رعایت می گردد.
- اخذ تاییدیه از سوی سازمان نظام مهندسی برای ساخت بچه سوله نیز همانند سوله اصلی، از اوجب واجبات است. پس تصور نکنید که صاحب یک سوله به دلخواه خود می تواند نسبت به افزودن یک سازه کوچک جانبی به سوله اصلی خود، اقدام کند.
هزینه ساخت بچه سوله
یکی از مزایای جالب توجهی که در این مورد وجود دارد این است که هزینه ساخت بچه سوله به مراتب بسیار کمتر از سازه اصلی شما است ، چرا که به نوعی بار اصلی روی سازه اصلی بوده و بچه سوله از یک طرف سازه به طور کامل به سازه اصلی متصل خواهد بود. به همین دلیل است که هزینه ساخت دیوار بچه سوله از یک قسمت ، و قسمت بیرونی خود سوله محاسبه می گردد. علاوه بر این به علت کوچک بودن سازه جانبی، نیازی به ایجاد ستون میانی در داخل آن نخواهد بود.
کف سازی این نوع سوله نیز با توجه به اینکه معمولا برای کاربری های جانبی طراحی می شوند، چندان هم حائز اهمیت نبوده و در این مورد می توان از پوشش های معمولی و ارزان قیمت استفاده کرد.
دیگر جنبه های کار همچون عایق بندی و سیستم تهویه بکار برده شده ، به دلیل حجم کمی که سوله فرزند اشغال می کند، ممکن است هزینه کمتری داشته باشد. البته برای جلوگیری از صرف هزینه های بی مورد در این زمینه، توصیه می شود که این سازه جانبی را تنها به اندازه مورد نیاز کسب و کار خود سفارش دهید، چرا که همانند سوله اصلی، هرچه ابعاد و دهانه سوله فرزند بیشتر باشد، هزینه ساخت آن نیز بالاتر خواهد رفت. فارغ از تمام این بحث‌ها، نقش مهم بچه سوله در کاهش هزینه‌های تأمین فضای شرکت خواهد بود که نباید مورد بی توجهی قرار گیرد.
کاربرد های سوله فرزند
همانطور که در بخش های قبل گفتیم، کاربرد بچه سوله بسیار گسترده بوده و نمی‌توان تمام آنها را در اینجا لیست کرد. با این حال، برخی از مهم‌ترین کاربردهای آن در ادامه بیان می کنیم:
- به عنوان بخش اداری برای استقرار کارمندان غیر عملیاتی
- استفاده به عنوان انبار اصلی یا فرعی جهت ذخیره مواد اولیه یا نگهداری از محصولات
- جداسازی یکی از بخش های ویژه همچون آبکاری، آزمایشگاه، تعمیرگاه ماشین‌آلات و … بنا به دلایل فنی
- نصب موقت در کناره مسیرها و بزرگراه های تحت عملیات راه‌سازی به منظور اسکان موقت، آب رو و …
- جداسازی برخی ایستگاه‌های خاص سوله کارگاهی که آلودگی یا خطر آنها ممکن است کل خط تولید را تهدید نماید؛ مانند واحد آبکاری
- پارکینگ موقت یا دائمی برای وسایل نقلیه کارکنان و یا ماشین های حمل و نقل داخل کارخانه نظیر لیفتراک، وانت و ….
- جداسازی برخی واحدهای ویژه که نیاز به تمرکز یا مکانی دور از سر و صدای تولید دارند؛ مانند واحد آزمایشگاه کیفیت
- استفاده به عنوان سایه بان در مجاورت سوله اصلی
آیا بچه سوله مزاحم سوله مادر خواهد بود؟
پاسخ این سوال مسلما خیر خواهد بود!
در واقع یکی از کاربردی ترین ویژگی های بچه سوله ها، مهار بار سازه اصلی از یک طرف یا دوطرف سازه است . به عبارت دیگر سازه جانبی می تواند تا حدودی از میزان بار کلی که سازه متحمل می شود، بکاهد . برخلاف تصور عموم که به اشتباه بر این باورند که یک بار اضافی بر روی سازه اصلی است .
معرفی سوله HSS
در همین زمینه ، سوله HSS را به شما معرفی می کنیم .
واژه HSS به معنی مقاطع ساختمانی توخالی (HOLLOW STRUCTURAL SECTION) است که در اشکال متنوع گرد، مستطیلی و مربعی تولید می شوند و به سوله ای که با استفاده از این نوع مقاطع ساختمانی طراحی و ساخته شده است، سوله HSS می گویند. بهره گیری از این مقاطع فولادی سبب می شود تا ساخت سوله در کمترین زمان و با کیفیت بالایی انجام گیرد. مقاطع HSS از جمله پرکاربرد ترین و متنوع ترین مقاطع سازه ای می باشند که به عنوان ستون در ساختمان های مسکونی، تجاری، استادیوم ها، پل ها، سازه های فضایی، شاسی خودروها، سکوهای دریایی، ایستگاه های مترو، سالن های فرودگاه، صنایع پتروشیمی، شهربازی ها و سازه های پارکینگ مورد استفاده قرار می‌گیرند.
انواع سوله HSS
سوله های HSS، انواع و اشکال متفاوتی تولید می شوند که عبارتند از:
- سوله های قوسی ساخته شده از پروفیل با مقاطع دایره ای CHS : این نوع از سوله ها با وجود وزن کمی که دارند، از استحکام و مقاومت بالایی برخوردار بوده و به دلیل نداشتن بیرون زدگی ستون در این سوله ها، فاقد محدودیت های معماری هستند.
- سوله قوسی ساخته شده از تیر ورق: عملکرد خوبی داشته، استقامت بالایی دارند و در بسیاری از شرایط به راحتی قابل اجرا هستند.
- سوله سبک هشتی ساخته شده از پروفیل با مقاطع دایره ای CHS : این سازه ها نیز همانند مدل قوسی خود دارای وزن سبک و مقاومت بالایی بوده، علاوه بر جذابیت ظاهری، فاقد محدودیت های معماری می‌باشند.
- سوله سبک هشتی ساخته شده از پروفیل با مقاطع HSS ویژه دهانه 12 تا 18 متر: نصب و اجرای بسیار راحتی داشته و علاوه بر سبکی استحکام بالایی دارند.
- سوله هشتی ساخته شده از تیر ورق: این نوع از سازه ها نیز همانند سوله های قوسی، از مقاومت بالایی برخوردار هستند و نصب، اجرا و انجام محاسبات شان به راحتی قابل انجام است.
مزایای استفاده از سازه HSS
با خواندن بخش قبلی، متوجه این مزایا خواهید شد:
- عدم تاثیر پذیری از محدودیت های معماری
- اسکلت های به کار رفته در سوله با مقاطع ساختمانی HSS کیفیتی بهتر از فولاد داشته و دارای صرفه اقتصادی بسیار بالایی می باشند. همانطور که می بینید، کیفیت بالا و قیمت ارزان این محصول ، ترکیبی بی نظیر و فوق العاده را ایجاد نموده است
- قابلیت پنهان کردن تاسیسات در قسمت توخالی مقطع
- زیبایی ظاهری ( به دلیل نداشتن مشکل یکنواختی مقطع ماهیچه های بیرون زده ) و مقاومت پیچشی بالا در مقایسه با سایر سوله ها
- قابلیت استفاده در ستون ها به دلیل قرارگیری در طول دو یا چند محور با برخورداری از خواص هندسی یکنواخت .
طراحی و ساخت سوله HSS
همانطور که میدانید، طراحی سوله امری دقیق و تخصصی بوده و اجرای آنها نیازمند تیمی باسابقه و مجرب می‌باشد، زیرا فاکتور های متعددی در طراحی با کیفیت یک سازه نقش دارند و بی توجهی به آنها می‌تواند خسارات مالی جبران ناپذیری را برای سازنده به دنبال داشته باشد.
مقاطع HSS به سهولت قابل خم شدن، شکل گرفتن، سوراخ و مته شدن است، در نتیجه با روی کار آمدن روش های جدید و پیشرفته اتصالات، استفاده از این سازه ها ساده تر و ساخت آن در زمان کمتری انجام می گیرد. به عنوان مثال مراحلی مانند روکش کاری و یا رنگرزی سریع تر و آسان تر انجام شده، و به دلیل یکنواختی آلیاژ فلز جوشکاری این سازه ها در کارگاه یا محل احداث به شکل یکسانی، قابل اجرا می‌باشد.
گفتنی است که اتصالات مقاطع HSS همچون نبشی ها و ناودانی ها بدون بریدگی و یا کپی روی هم قرار گرفته و چفت می شوند. و انتها وزن کمتر این سازه ها تاثیر زیادی در کاهش هزینه های نصب و حمل و نقل، خواهد داشت.